تغذیه سالم درسرماخوردگی بزرگسالان
سرماخوردگی بیماری است که هر فرد بارها وبارها ان را در زندگی خود تجربه کرده است.بنابراین برای پیشگیری از این بیماری شایع باید سیستم ایمنی بدن به بهترین شکل ممکن برای مقابله با این بیماری به وظیفهاش عمل کند پس باید مواد مغذی حیاتی را به میزان لازم دریافت کند.
علایم بیماری سرماخوردگی شامل گلودرد، گرفتگی یا ریزش آب بینی و چشم، سرفه، عطسه، بدن درد و خستگی است که اگر این علایم بیش از یک هفته طول بکشد و با سردرد شدید، ضعف، از دست دادن اشتها و تهوع همراه باشد، احتمال دارد که بیماری به علت ویروس آنفلوانزا باشد. تغذیه مناسب برای مقاومت در برابر سرماخوردگی و بهبودی آن بسیار حائز اهمیت است.
راههای مقابله برای با سرما خوردگی شامل:
- استراحت زیاد
- مایعات گرم بنوشید
- سوپ سبزیجات و مرغ
- استفاده از بخور
- مصرف سبزیجات و میوه
- پرهیز از شیرینیجات
- پرهیز از خوردن محصولات لبنی مثل شیر
- مصرف گریپ فروت
- مصرف ویتامین ب
- غذا های تند
- زنجبیل
- فلفل قرمز
- سیر
- مصرف غذاهای غنی از روی
- اسیدهای چرب امگا 3 امگا 6
1)استراحت زیاد:استراحت زیاد برای تجدید قوا برای درمان هر چه سریعتر سرماخوردگی ضروری است زیرا عدم توجه به علایم سرماخوردگی و ادامه فعالیتهای عادی روزانه موجب طولانی شدن دوره بیماری میشود.
2) مایعات گرم بنوشید: مصرف مایعات گرم ممکن است به تخفیف گرفتگیها و مشکلات تنفسی همراه با سرماخوردگی و آنفلوآنزا کمک کند، همچنین مایعات گرم ممکن است به نرم شدن موکوس و تخلیه سلولهای ویروسی از بدنتان کمک کند. لذا مصرف سوپهای گرم و یا نوشیدنیهای گرم میتوانند گزینه های موثری در تخفیف علایم سرماخوردگی و آنفلوآنزا باشند.
ویروس های سرما خوردگی وقتی درجه حرارت محیط شان حدود ۳۲ درجه سانتیگراد باشد به سرعت رشد و تکثیر می یابند. این در حالی است که اگر درجه حرارت بالاتر باشد احتمال تکثیر آن ها کم می شود. پس نوشیدنی های گرم بنوشید. این نوشیدنی ها گلوی شما را گرم می کنند و به نظر می رسد به این ترتیب تکثیر ویروسی مختل می شود.نوشیدن نوشیدنی های گیاهی مثل چای زنجبیل بسیار مفید است. چراکه علاوه بر اثر گرمایی، خاصیت ضد ویروسی دارد.
3) سوپ سبزیجات و مرغ: سوپ مرغ دارای برخی اثرات ضد التهابی ملایم بود و در تخفیف علایم عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی موثر واقع گشت.این سوپ در مقابله با سرماخوردگی نه به خاطر مرغ بلکه به علت سبزیجات موجود در آن بسیار مفید است. نشان داده شده است که سوپ علایم سرماخوردگی بویژه گرفتگی مجرای تنفسی را بهبود می بخشد.
4)استفاده از بخور:جهت رفع گرفتگی بینی روزی سه بار و هربار به مدت ده دقیقه از بخور استفاده کنید. روش کار بدین شکل است که حوله یا پارچهای را روی سر خود بیندازید و سر خود را روی یک ظرف آب جوش بگیرید به طوری که در یک سیکل بسته از هوای گرم و مرطوب تنفس کنید. اگر مقداری اکالیپتوس هم به آب اضافه کنید، باعث راحتی تنفس میشود.
5)مصرف سبزیجات و میوه: پرتقال، گریپ فروت، انواع توت، فلفل دلمهای، توت فرنگی، سیب زمینی و سبزیجات برگ سبز مثل کلم که از جمله منابع اصلی و طبیعی ویتامین ث هستند برای سرماخوردگی بسیار مناسباند زیرا باعث جلوگیری از شدت گرفتن علایم بیماری و یا طولانی شدن مدت بیماری میشوند.
6)پرهیز از شیرینیجات: نوتروفیل ها گروه خاصی از گلبول های سفید هستند که ویروس های سرما خوردگی و دیگر مواد بیگانه را تخریب و نابود می سازند. هنگامی که شما شیرینی جات می خورید نوتروفیل ها سست و تضعیف می شوند. در نتیجه بهتر است در دوران سرما خوردگی از خوردن شیرینی جات صرف نظر کنید. همچنین می توانید از این مسئله به عنوان یک استراتژی دفاعی در فصل سرما خوردگی استفاده نمایید. هر چیزی که شامل هر نوعی شکر باشد شامل ساکاروز، فروکتوز، شربت سیروپ و…می تواند فعالیت نوتروفیل ها را تضعیف کند. بدترین غذاها، آبنبات و شیرینی می باشد که کاملا حاوی شکر هستند و ارزش تغذیه ای ندارند.
7)پرهیز از خوردن محصولات لبنی مثل شیر: از خوردن شیر و سایر محصولات لبنی پرهیز نمایید. یکسری مطالعات نشان داده اند که مواد موجود در شیر موجب تحریک آزادسازی هیستامین می شوند که این ماده باعث آبریزش و گرفتگی بینی می شود و گرفتگی سینه، سینوس ها و مجاری تنفسی بدتر می شود
8)مصرف ویتامین ب: کمبود ویتامینهای گروه ب باعث بروز عفونت میشود، بنا بر این غلات سبوس دار و حبوبات به عنوان منبع غنی ویتامنهای گروه ب از جمله مواد غذایی مناسب دوران سرماخوردگی محسوب میشوند.
9)مصرف گریپ فروت:گریپ فروت میوه بسیار خوبی برای مبارزه با سرما خوردگی است. گریپ فروت حاوی میزان بالایی ویتامین C است. همچنین به سم زدایی کبد کمک می کند. کبد خط حمله سیستم ایمنی شماست و هنگامی که ایمنی تضعیف می شود شما نیاز به ماده قلیایی و غیر اسیدی دارید تا کبد را در رفع سموم یاری نماید. تمام مرکبات هنگامی که در بدن متابولیزه می شوند به قلیا تبدیل می شوند. اما پرتقال و سایر مرکبات برای کمک به ارتقاء عملکرد کبد بسیار شیرین اند. با خوردن گریپ فروت بدن شما سم زدایی به مراتب بهتری دارد.
گریپ فروت ممکن است با یکسری از دارو ها تداخل داشته باشد. از این جمله: دارو های کاهنده کلسترول خون، دارو هایی برای درمان اختلالات روانی، آنتی هیستامین ها و …
10) غذا های تند:هر غذای تندی که باعث ریزش اشک از چشمان شما می شود همین اثر را بر روی مجرای بینی شما و تقویت سم زدایی دارد. اگر تمایل به خوردن دارید، یک غذای تند می تواند در مبارزه با سرما خوردگی مفید باشد.
11) زنجبیل: زنجبیل حاوی برخی ترکیبات ضد ویروسی است که میتوانند در تخریب ویروسهای مسبب آنفلوآنزا و سرماخوردگی، موثر باشند. همچنین این مواد میتوانند از طریق حمایت از تولید ترکیبات ضد میکروبی و ضد ویروسی، در تقویت سیستم ایمنی موثر باشند.
12)فلفل قرمز: فلفل قرمز تازه و یا پودر آن ممکن است در تخفیف علایم آنفلوآنزا و سرماخوردگیها موثر باشند. ماده ای موسوم به کپسایسین که موجب تندی طعم فلفل قرمز میگردد، ممکن است به بهبود جریان خون و رساندن مواد مغذی و ویتامینها به سلولهای عفونی شده و به بهبود بیماری کمک نماید. همچنین تندی و تیزی همراه با آن میتواند به تخفیف گرفتگیها در ناحیه سینه و حفره بینی کمک نماید.
13) سیر: سیر حاوی برخی ترکیبات شیمیایی است که از خصوصیات قوی آنتیبیوتیکی و ضد ویروسی برخوردارند. سیر که سرشار از آهن، روی و آلیسین است علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، خطر عفونتهای ویروسی را نیز کم میکند.این مواد ممکن است توانایی بدنتان برای تخریب ویروسهای سرماخوردگی و آنفلوآنزا را افزایش دهن د.سیرهمچنین ممکن است جریان خونتان را بهبود بخشد و به سیستم گردش خونتان جهت تحویل دادن مواد مغذی حیاتی و اکسیژن، و هیدراته نمودن سلولها کمک نماید.
14)مصرف غذاهای غنی از روی: مصرف غذاهای غنی از روی ممکن است در تقویت سیستم ایمنی و تخفیف علایم سرماخوردگی و آنفلوآنزا موثر باشد. مواد غذایی غنی از روی عبارتند از: حبوبات، نخودفرنگی، غذاهای دریایی، گوشت قرمز و لوبیای سویا.
15) اسیدهای چرب امگا 3 امگا 6:ماهیهای روغنی مثل ماهی قباد، قزل آلا، ساردین و تخم کتان، تخمه کدو حلوایی و روغن شاه دانه از منابع غنی امگا 3 هستند. اسیدهای چرب امگا 6 که برای مبارزه علیه عفونتها ضرورت دارند به وفور در دانه کنجد، تخمه کدو حلوایی و آفتابگردان یافت میشوند.
منبع:ماهنامه الکترونیک پزشکی وسلامت
سرماخوردگی از نگاه طب سنتی ایران
دکتر پیام طاهری:
به ابتلا به عفونتهای ویروسی مجاری تنفسی فوقانی سرماخوردگی گفته میشود که از شایعترین بیماریهایی است که دستکم دو تا سه بار در سال افراد مختلف را درگیر میکند
و باعث میشود که عملکرد روزانهشان مختل شود؛ بنابراین درمان صحیح و اصولی و همچنین پیشگیری میتواند تا حد زیادی به افراد مبتلا و بهخصوص افرادی که استعداد بیشتری برای ابتلا به اینگونه عفونتها دارند (افراد خردسال و افرادی که مبتلا به بیماریهای مزمن هستند) کمک کند. در ادامه به اختصار به درمانهای مؤثر و ساده اینگونه عفونتها میپردازیم.
در مکتب طب ایرانی، محور اصلی علائم و پیگیری روند درمان، براساس نوع ترشحات مجاری تنفسی فوقانی تنظیم میشود. براساس تعریف، منشأ اصلی این ترشحات مغز است و آنچه از مسیر بینی و چشم خارج میشود زکام نامیده میشود و ترشحاتی که به حلق و مجاری تنفسی تحتانی ریخته میشود نزله نام دارد؛ بر این اساس ترشحات نزلهای را در دو گروه کلی طبقهبندی میکنند: نزله گرم و نزله سرد
علامتهای ذکرشده در نزله گرم، بیشتر با علائم سرماخوردگی متناسب است و شامل ترشحات آبکی و رقیق بینی و حلق، سوزش و خارش گلو و حلق، سرخی چشمها، التهاب حلق و گرفتگی بینی و صداست؛ این علائم تماما با مراحل اولیه سرماخوردگی (زکام) مطابقت دارد.
درمان
اصل درمان در نزلههای گرم و سرد، بهقوامآوردن خلط و ترشحات و آمادهکردن آنها برای دفع است؛ بدینترتیب که با تدابیر و داروهای مناسب، خلط رقیق را غلیظ و خلط غلیظ را رقیق کنیم؛ با این توضیح مشخص است که باید تدابیری بهکارببریم تا در مراحل اولیه سرماخوردگی که خلط رقیق است آن را غلیظ کنیم. برعکس، در روزهای نهایی سرماخوردگی یا هنگام بروز عوارضی چون سینوزیت چرکی و وجود اخلاط غلیظی که دفع آنها مشکل است، باید با تدابیر و داروهای مناسب خلط را رقیق و آماده دفع کرد. بهطور کلی دستورات درمانی در سرماخوردگی(مراحل اولیه) به شرح ذیل است:
1 - غذای اصلی در سه روز نخست باید تنها سوپ جو رقیق با حبوبات بسیار اندک و سبزیجات فراوان باشد؛ بهعبارت بهتر معده سبک نگه داشته شود. در این مرحله از بیماری، خوردن غذاهای سنگین (بهویژه گوشت) بهشدت منع شدهاست.
2 - از مصرف آب خالی بهویژه آب سرد اجتناب شود؛ بهخصوص که با مصرف سوپ جو به همراه سبزیجات، آب مورد نیاز بدن تأمین میشود.
3 - مصرف حریره تهیهشده از آب، سبوس گندم، نشاسته، کتیرا، روغن بادام و شکر بههمراه مغز بادام توصیه شده است.
4 - چکاندن روغنهای سرد مانند روغن بنفشه و روغن کدو در بینی
علامتهای نزله سرد، بیشتر با مزمنشدن و عوارض سرماخوردگی مانند سینوزیت و برونشیت باکتریایی تطابق دارد. درمان آن با نزله گرم متفاوت است و شامل:
1 - پوشاندن سر و حتی گرم کردن آن با حوله گرم یا کیسهای که در آن ارزن ریخته باشند.
2 - نوشیدن جوشاندهای از شوید، بابونه، بومادران، آویشن و مرزنجوش. طرز تهیه: به نسبت مساوی تمام مواد با هم مخلوط و نیمکوب شود و هر شش ساعت، یک قاشق غذاخوری در دو لیوان آب جوشانده و بعد از صافکردن، مصرف شود.
3 - جوشاندهای از زوفا، ریشه شیرینبیان و انجیر جهت نرمکردن سینه و طبع مفید است.
4 - پرهیز از خواب وسط روز و پس از غذا
5 - اجتناب از نوشیدن آب سرد